FARE
Evinizde ya da işyerinizde fare bulmak çok can sıkıcı olabilir. Fareler gıda ve barınak ararken hastalık yaymalarıyla bilinirler. Bu durum özellikle mutfaklarda ve çocukların oyun alanlarında büyük sağlık riskleri oluşturmaktadır Farelerin kemiren zararlılar olduğundan evinize, işyerinize, mobilya ya da ekipmanlarınıza zarar verebilir. Fare gibi kemirgenlere karşı yalıtım ve benzeri basit tedbirler alarak evinizi veya işyerinizi korumanıza yardımcı olabilirsiniz.
Kemirme, alışılmadık bir ses ya da amonyak kokusuna benzer bir koku fark ettiniz mi? Evinizde ya da işyerinizde fare olabilir. Fareler genellikle geceleri, hatta siz şüphelenmeye başlamadan önce de uzun süre gizli kalabilirler. Eğer fare aktivitesi izleri bulursanız, teknisyenlerimiz fare aktivitesini doğrulayabilir ve sorunu çözmek için hedefe yönelik etkili uygulamalar sunabilirler.
FARE İSTİLASI İŞARETLERİ
Fareler geceleri ve sabahın ilk ışıklarına kadar yiyecek aramak için ortaya çıkarken, gündüzleri gizli kalmayı tercih ederler. Burada eviniz veya işyeriniz için fare aktivitesi yaygın işaretlerine bakabilirsiniz.
- Dışkı – Küçük ve koyu , bir gecede 50/80 (Boyu yaklaşık 3-8 mm)Rastgele dağılmış, iç alanlar, dolap üstleri veya süpürgelik boyunca olabilir.
- Yağ İzleri - Fareler vücutlarını duvara sürttükleri için zeminlerde ve süpürgelik boyunca, köşelerde koyu renkler oluşur.
- İdrar – Büyük ve yerleşik istilalarda, vücut yağları ve kirlerle birlikte 4 cm yüksekliğinde 1 cm genişliğinde bulunur.
- Tırmanma Sesleri - Bodrum ve çatı katlarında, asma tavanlarda, döşemelerin arasında, duvar bölmelerindeki sesleri dinleyin.
- Yuva – Buldukları malzemeleri parçalayan fareler, onları diğer yumuşak malzemelerle birleştirerek yuva yaratabilirler. Çatı boşluklarını, asma tavanları, sandviç panelleri, dolap altlarını, buzdolabının arkasını, ocağın altını kontrol edin.
- Ayakizleri - Kullanılmayan ve tozlu alanlarda kuyruk izi, ayak izi ve kemirgen parçaları gözlenebilir. Aktiviteyi kontrol etmek için un, talk pudrası gibi malzemeler serpin, ertesi gün taze izleri kontrol edin.
- Canlı veya Ölü Fareler – Gündüz gözlenen fare ağır bir istilanın belirtisi olabilir.
- Kötü Koku – fareler sık sık idrara çıkarlar ve idrarları amonyak kokusuna benzer güçlü bir koku yayarlar. Fare istilasına yakın yerlerde güçlü koku olur. Bu koku uzun süre kalabilir.
EVİNİZDE VEYA İŞYERİNİZDE FARE KONTROLÜ NEREDE YAPILIR?
Evinizde veya işyerinizde farenin neden olduğu zararlara ve yaygın işaretlere nerede bakmalısınız? Fareler çevik ve meraklı canlılardır, esnek iskeletleri sayesinde küçük alanlara girebilirler, dolayısıyla bilinçli olmalı ve binanızı iç ve dış alanlarında aşağıdaki alanları kontrol ediniz. Bu yaygın işaretleri takip ederek evinizde veya işyerinizde fare bulabilirsiniz.
- Çatı & Tavan Arası – Fareler çatı izolasyonu gibi yumuşak maddeler, kağıt, karton veya saklamış olduğunuz kumaşları(yün eşarplardan dantel örtülere kadar) parçalayabilirler. Ayrıca dağınık fare pisliği ve amonyak kokusuna benzer kokuyu kontrol edin. Bu çatı gibi sınırlı alanlarda güçlü olabilir.
- Mutfak ve Çamaşırhane – Bütün mutfak aletlerini kontrol edin, fareler kolayca buzdolabı ve derin dondurucunun arkasına veya ocağın altına girebilir. Boru hatları ve duvarlardaki kablo kanalları gibi bazı alanlar farelerin girişi için şans yaratır.
- Bodrum & Kiler – genellikle örümceklerin alanıdır, ancak fareler özellikle sorunlu alanlarda, delikler ve havalandırma boşlukları ile alt katlara girebilirler.
- Duvar Boşlukları - Asma tavanlar gibi gizli alanlar, döşeme altında ve hatta merdiven altındaki boşluklarda ve havalandırma dolapları, bu yerler genelde fark edilmez ancak güvenli ve korumalı olduğundan fareler tarafından kullanılabilir.
BİNANIZ DIŞINDA FARE KONTROLÜ
Farelerin sadece kışın sorun olduğuna dair bir yanlış anlaşılma var. Ev fareleri tüm yıl boyunca aktiftir. Ev veya işyeriniz dışında fare işaretlerini kontrol edin.
- Baraka - Ahşap kapı altlarındaki boşlukları ve kemirme izlerini kontrol edin. Büyük olasılıkla tarla faresi girebilir ve depolanmış gıdalar, tercihen meyve ve sebze ararlar.
- Garaj – Kapı altındaki boşlukları kontrol edin veya ahşap kapıların altını kemirebilir. Eğer evinize dahil bir garajınız varsa kapı etraflarını kontrol edin ve herhangi bir delikten diğer iç alanlara girebilir.
- Bitki Örtüsü – Duvarlara yakın olan büyümüş bitkiler fareler tarafından yuva veya barınak olarak kullanılıyor olabilir. Sarmaşık, çalı gibi bitkiler sarkan dallarıyla farelere saçak ve çatıdan giriş noktalarına ulaşmak için tırmanma olanağı sağlayabilir.
FARELERDEN Mİ ENDİŞELENİYORSUNUZ?
Kediler içgüdüsel olarak fare avlarlar. Eğer fare ile ilgili gelecekte bir problemden endişe ediyorsanız, ilk etapta fareleri önlemek için bazı pratik adımlar atabilirsiniz. Eğer evininizde veya işyerinizde fare aktivitesi tespit edersiniz, hızlı hareket etmek gerekir.
Fareler gıda seçmezler, tezgah altlarında, masalarda ve dolaplarda gıda artıkları ararlar ve Salmonella, Leptospirosis veya Hantavirus gibi hastalık ve hastalık mikrobu yayarlar. Kolayca erişebileceği küçük boşlukları hem barınma ve gıda için kullanırlar. Gıdanın çok olduğu ve yuvalanma için uygun alanlar onlar için uygun bölgelerdir. Kolayca ulaşabilecekleri besin kaynaklarını kaldırarak evinizi veya işyerinizi daha az risk altında tutabilirsiniz. Ayrıca bu durum gıda bozulmaları ve fare istilasından kaynaklı hastalıkların azalmasında yardımcı olacaktır.
Farelerden Kurtulmak İçin Kedi ve Bitkileri Kullanmak
Farelerden kurtulmak için kedi almak batıl bir inançtır. Kediler içgüdüsel olarak fare avlarlar, ama nadiren etkili bir fare kontrolü sağlarlar. Nane, papatya, lavanta, karanfil gibi bitkileri farelerin sevmediği iddia edilmektedir. Diğer bir batıl inanç, hiç kimse fare kalmayacağına dair söz veremez. Farelerin girişini engellemek için daha fazla bilgi edinin ve onları engellemek için nasıl yardımcı olabiliriz
Fare Nasıl Önlenir?
Fareler özellikle gıda imalat, catring veya gıda perakende endüstrisi gibi yiyecek içeren işletmeler için daha da zarar verici olabilir. Evinizde veya işyerinizde fare girişini engellemenin en iyi yolu, yuvalanma yapabileceği açıklıkların ve giriş noktalarının kapatılması olacaktır. Farelerin çok yumuşak iskeleti vardır ve bir kalem genişliğindeki boşluklardan girebilirler. Evinize veya işyerinize fare girişini engellerseniz, bu farelerin neden olduğu zarar ve sağlık risklerini azaltacaktır.
Evinizde veya işyerinizde kemirgenleri dışarda tutmanın ve en etkili yolu iyi yalıtımdır. Fareler iyi tırmanıcılardır ve ince kablo veya teller boyunca yürüyebilirler. Sadece yere yakın olan boşlukları değil yüksekte ya da çatı üzerinde bulunan boşlukları tespit etmeli, fare girişini engellemek için korumalı olduğundan emin olmalısınız.
Fareleri Engelleme İpuçları
Fareler küçük boşluklardan geçerek binanın içine girmelerini sağlayacak esnek iskeletlere sahiptirler. Farelerin binanıza girmesini engelleyecek ipuçları aşağıdadır.
- Kapılar – Kemirgen girişini engellemek için kapı altı fırçalığı takılmalı, özellikle eski binalarda bulunan yerine tam oturmayan kapıların altlarına
- Boru Hattı – Mevcut açıklıkların etrafını çelik telle ve silikonla kapatmak veya yeni kaliteli sızdırmaz çelik borular
- Boşluklar – Bu boşluklar genelde kablolar ve boruların bulunduğu dış duvarlarda bulunur, eski boru deliklerinin kapalı olup olmadığını kontrol edin.
- Delikli Tuğla ve Tahliye – Bu bölgeleri galvanizli telle kapatın(özellikle zarar görmüşlerse) bu sayede hem hava akışını sağlamış hem de farelerin girişine engel olmuş olursunuz.
- Çatı Saçağı – hasarlı çatıları ve boşlukları kapatmak için tel örgü kullanın
- Bitki örtüsü – Binanızın etrafında bitkilerin büyümesine engel olun. Üzüm asmaları, bodur ağaçlar, sarmaşıklar farelerin çatıya çıkmasına yardımcı olur. Duvarlara yakın fazla büyümüş bitkiler farelere barınak ve potansiyel üreme alanları sağlar.
- Çimenlikler- Çimleriniz her zaman kısa olsun; böylece barınak ve yiyecek imkanını azaltmış olursunuz. İdeal olarak binanın temelleri ve bahçe arasında biraz boşluk olsun.
YAYGIN FARE TÜRLERİ
Türkiye’de bulunan farelerin bir çok türü vardır. Ama sadece bazı türler eviniz ve işyeriniz için zararlı olarak kabul edilir. Ev faresi, tarla faresi ve sarı boyunlu tarla faresi evinizde yada işyerinizde en çok karşılaşabileceğiniz türlerdir.
TARLA FARESİ
Apodemus sylvaticus
Tarla fareleri genellikle yaşam alanlarına girmezler, ancak kış aylarında meyve ve sebze gibi gıdaları bulabileceği depolara girebilirler. Bu yüzden tarla fareleri öncelikle tarım ve tarım işletmeleri için tehdit oluşturmaktadır.
GÖRÜNÜŞ
- Ölçü : Yetişkinleri 80-100 mm uzunluğunda
- Ağırlık: Erkek 25 gr, dişi 20 gr
- Kafası ve kafanın gerisinde kum rengi tüyler vardır
- Yanlarda sarımsı tüyler, karın bölgesinde beyaz
- Genellikle göğüs kısmında küçük sarı çizgiler vardır
YAŞAM DÖNGÜSÜ
- Ömürleri ortalama iki üç ay arasındadır, fakat vahşi doğada 20 aya kadar ve esaret altında iki ya da daha fazla yıl boyunca hayatta kalabilirler.
- Yavrulama sezonları Mart/Nisan aylarından Ekim/Kasım aylarına kadardır ve gebelik yaklaşık 25 gün sürer. Altı gün sonra ilk kürkü gelişir. 16 gün sonra gözleri açılır ve ortalama 18 günlük olduklarında sütten kesilirler.
- Yetişkin erkekler birbirlerine karşı ve yuvadan türeyen yavrulara karşı saldırgan olabileceklerinden yavru ve yetişkinlerin hayatta kalması yavrulama sezonunun ilk yarısında zayıftır.
DAVRANIŞLARI
- Meşe, kayın, dişbudak, ıhlamur, alıç, çınar gibi ağaçların bitkilerinin büyük bir kısmını yerler.
- Tohumların daha az mevcut olduğu bahar sonunda ve yaz başlangıcında özellikle küçük salyangoz ve böcekler önemli bir besin kaynağıdır ve larva ve ergin böcekler bol miktardadır.
- Ayrıca elma yerler ve yeni dikilmiş baklagil tohumlarına saldırırlar
EV FARESİ
Farelerin sadece kışın sorun olduğuna dair yanlış bir inanış vardır. Ev fareleri tüm yıl boyunca aktiftir, buda herhangi bir zamanda evinizi ya da işyerinizi istila edebilir anlamına gelmektedir.
GÖRÜNÜŞ
- Ölçü: 7-9.5 cm boyunda ve yaklaşık olarak aynı boyda kuyrukludur.
- Ağırlık : 12-30 gr
- Nispeten küçük ayakları & kafası ve büyük gözleri ve kulakları bu fareleri yavru kahverengi sıçandan (Rattus norvegicus) ayırır.
YAŞAM DÖNGÜSÜ
- Doğum başına 4 – 16 yavru; yılda 7 – 8 doğum
- Yaklaşık 3 hafta gebelik dönemi
- Doğumdan cinsel olgunluğa kadar 8-12 hafta
DAVRANIŞLARI
- Genellikle yerde yaşar ve yuvalanır, fakat sıklıkla tırmanır.
- Tercih edilen besinler tahıllardır.
- Günde ortalama 3g besin tüketirler ve ilave su olmadan hayatta kalabilirler. Yiyecekleri özellikle kuru ise günde 3ml ‘ ye kadar sıvı tüketirler.
SARI BOYUNLU SAHA FARESİ
Sarı boyunlu tarla fareleri genellikle kırsal kesim için bir tehdit oluştururlar. Elektrik kablolarını kemirdikleri için bir yangın riski olabilir.
GÖRÜNÜŞ
- Ölçü: Yetişkinler– Kafa ve gövde: 95 - 120 mm; kuyruk 75 – 110mm.
- Ağırlık: 14-45 gr arasında değişir.
- Boyun çevresinde tamamen ayırt edici sarı şerit kürküyle birlikte sırtlarında kahverengi ve alt kısmında beyaz kürkleri mevcuttur.
- Büyük kulakları, patlak gözleri ve uzun kuyrukları vardır.
YAŞAM DÖNGÜSÜ
- 25 veya 26 gün süren gebelikle birlikte yavrulama Mart veya Nisan aylarında Ekime kadar sürer.
- Yavrular yaklaşık 18 gün sonra tamamen sütten kesilirler ve doğumlarını takip eden yıl genellikle yavrulamaya başlarlar.
- Farelerin çoğu 12 aydan daha fazla hayatta kalamazlar.
DAVRANIŞLARI
- Depolanan gıdaları bozabilir veya tüketebilirler veya elektrik kablolarına müdahale edebilirler
- Çitler, kırsal bahçeler gibi olgun geniş yapraklı ağaçlık ve yaşam alanları ve binaları tercih ederler.